علی بابازاده | شهرآرانیوز؛ سال هاست ساکنان فارمد از بوی مشمئزکننده و آزاردهنده کشتارگاه مرغ گلایه مندند. به گفته آنها بیش از دو دهه است که این بوی ناخوشایند، مهمان ناخوانده خانهها و خیابانهای این منطقه شده و آرامش را از زندگی مردم ربوده است. بوی ریندرینگ، که حاصل فراوری ضایعات کشتارگاه است، با هر نسیم، یادآور بی تفاوتی و بی اعتنایی مسئولان نسبت به سلامت و آسایش شهروندان است.
به گفته مردم پنجرههای این محدوده همیشه بسته است تا شاید کمی از هجوم بوی تعفن کاسته شود. ساکنان این روستا که بیخ گوش مشهد قرار دارد بارها و بارها، با نامه ها، شکایتها و تجمعات، صدای خود را به گوش مسئولان رساندهاند. از فرماندار و بخشدار گرفته تا نمایندگان مجلس، همه از این معضل آگاه هستند.
محسن هادیان فر، رئیس شورای روستای فارمد است. او از رسانه میخواهد تا به موضوع کشتارگاه مرغ ورود کند: بوی بد کشتارگاه مرغ، مردم فارمد را در خانه و کاشانه شان کلافه کرده است. شبها نه کسی خواب دارد، نه دل و دماغی برای کار و زندگی روزمره. او میافزاید: برای آنکه بوی بد وارد محیط خانه نشود ناچاریم کولرها را خاموش کنیم، اما مگر میشود در این گرمای تابستان شب را به صبح رساند؟
حالا مردم بین کابوس بوی تعفن و بی خوابی ماندهاند. از شهرآرا میخواهیم تا برای تهیه گزارش میدانی سری به این محدوده بزند و وضعیت را از نزدیک ببیند. بازدید میدانی شهرآرا عصر روز بعد است. هنوز وارد خیابان اصلی نشدهایم که بوی نامطبوع، تمام فضا را فراگرفته است.
رئیس شورای روستای فارمد، محسن هادیان فر، همراه ماست. او چرخه ضایعات در کشتارگاه مرغ را از اصلیترین مصائب این منطقه بیان میکند و میگوید: تصور کنید روزانه چه مقدار ضایعات آلوده مرغ در این کشتارگاه جمع میشود. به جای اینکه این مواد، با رعایت استانداردهای بهداشتی جمع آوری و به محلی مناسب منتقل شوند، ضایعات را در قلب همین کشتارگاه میسوزانند و از این طریق به کود حیوانی تبدیل میکنند.
به گفته هادیان فر، این کود ناهمگون و غیربهداشتی بویی تند و زننده دارد. او ادامه میدهد: پس از سوزاندن، این مواد باقی مانده به عنوان کود برای دامها یا حتی برای زمینهای کشاورزی فروخته میشود. این یعنی مواد بیماری زا و آلودگی ها، مستقیم یا غیرمستقیم وارد چرخه غذایی میشوند و سلامتی مردم را تهدید میکنند.
این مسئول محلی ادامه میدهد: جدا از بوی نامطبوع، نگرانی از انتقال بیماریهای مختلف از طریق کود آلوده به دامها و درنهایت محصولات دامی نیز وجود دارد.
هادیان فر میافزاید: اسناد و مدارک ما از سال ۱۳۹۶ گواه این پیگیری هاست که شامل نامه نگاری ها، جلسات متعدد با مسئولان محلی و استانی و حتی شکایات رسمی به نهادهای دولتی میشود. در ابتدای کار، کشتار مرغ در همین محل انجام میشد، اما ضایعات به مکان دیگری منتقل میشد و تا حدودی مشکلات زیست محیطی کمتر بود، اما حدود بیست سال پیش، یعنی از سال ۱۳۸۴، به دلیل مشکلات بهداشتی و زیست محیطی مربوط به حمل ونقل ضایعات و احتمال شیوع بیماری در پرندگان، تصمیم بر آن شد که فراوری ضایعات در خود کشتارگاه انجام شود.
این تصمیم، نقطه آغازین معضل کنونی ماست. رئیس شورای روستای فارمد میافزاید: در گذشته، این واحد صنعتی حتی مجوز پخت ضایعات را نداشت، اما اکنون زمزمههایی شنیده میشود که ادعا میکنند مجوزهای لازم را دریافت کرده است. سؤال اینجاست که اگر مجوزی در کار است، چرا شرایط بهداشتی و زیست محیطی، به ویژه در زمینه مدیریت بو و پسماند، رعایت نمیشود.
این واحد صنعتی که بیش از دو دهه سابقه فعالیت دارد، بارها از سوی فرمانداری، محیط زیست و سایر نهادهای دولتی مهلتهایی برای رفع مشکلات خود دریافت کرده، اما هیچ گاه به تعهدات خود عمل نکرده است.
او ادامه میدهد: در زمان فرماندار سابق، مهلتی شش ماهه برای رفع مشکل به این واحد داده شد، اما به سرانجام نرسید. این چرخه تکراری از وعده، مهلت و عدم اقدام تنها موجب فرسایش اعتماد عمومی و تشدید نارضایتی مردم شده است. ما حتی یک استشهادیه از اهالی روستا داریم که هزاران امضا را در خود جای داده بود و به دستور فرماندار سابق در مدت کوتاهی جمع آوری شد، اما این استشهاد نیز بی اثر ماند.
ماه گذشته، آقای بخشدار در ساعت ۲۳ شب از روستا بازدید کرد و درجریان بوی نامطبوع قرار دارد. هادیان فر میافزاید: در همین راستا خانم محتاجی، دهیار روستا به همراه هیئتی از اهالی به دیدار فرماندار فعلی آقای حسینی، رفتند تا مجدداً این موضوع را یادآوری کنند و خواستار اقدامی قاطع شوند. در ادامه موضوع به معاون توسعه و برنامه ریزی، ارجاع شد. ما معتقدیم تا زمانی که بازدید سر زده انجام نشود، بوی نامطبوعی به مشام نخواهد رسید.
رئیس شورای روستای فارمد یادآور میشود: اداره محیط زیست در ابتدا درخواست پلمب این واحد صنعتی را به دلیل آلودگی شدید و عدم رعایت استانداردها داده بود، اما این درخواست هرگز به مرحله اجرا نرسید. وقتی از مسئولان پرسیدیم که چرا این حکم قانونی اجرا نشده، آنها نیز پاسخ روشنی نداشتند و تنها به گفتن جملات کلی و مبهم اکتفا کردند. این عدم اجرای احکام قانونی، سؤالات جدی در مورد استقلال و کارایی نهادهای نظارتی ایجاد میکند.
هادیان فر به یک نکته مهم اشاره دارد و در این باره میگوید: موضوع مهمتر از بوی پساب تصفیه نشده این کشتارگاه است. پیش از این کشتارگاه، آب پسماند تصفیه نشده را برای کشاورزی به مزارع اطراف از جمله یک هکتار زمین گندم در محوطه خود، اختصاص میداد. این اقدام نیز نگرانیهای جدی بهداشتی برای محصولات کشاورزی منطقه ایجاد کرده بود، زیرا این نوع پسابها میتوانند حاوی باکتری ها، ویروسها و مواد شیمیایی مضر باشند که سلامت خاک و آبهای زیرزمینی را تهدید میکنند.
رئیس شورای روستای فارمد میافزاید: جمعیت روستای ما بالغ بر ۵ هزار نفر است و روزنامه شهرآرا در سالهای گذشته نیز خبری درباره شکایت مردم ساکن شهرک مهرگان (که در فاصله دورتری قرار دارد) از این کشتارگاه منتشر کرده بود. این شرایط نیازمند یک راه حل قاطع و پایدار است.
هادیان فر تأکید دارد: ما، به عنوان نمایندگان مردم، از تمامی مسئولان ذی ربط، به ویژه فرماندار مشهد، سازمان محیط زیست، اداره بهداشت، جهاد کشاورزی و قوه قضاییه، میخواهیم که به این معضل چندین ساله پایان دهند. سلامت و آرامش مردم، خط قرمز ماست و نباید فدای هیچ ملاحظه و مصلحتی شود، چه ملاحظات اقتصادی، چه ملاحظات سیاسی و چه بهانههایی مانند جایگاه اجتماعی مالک. ما خواهان اجرای قاطع قانون و پلمب این واحد صنعتی در صورت عدم رفع آلودگی و مزاحمت برای همیشه هستیم.
پیگیری گلایههای مردمی درباره بوی نامطبوع کشتارگاه صنعتی فارمد را از معاون توسعه و برنامه ریزی فرماندار مشهد جویا شدیم.
سید مرتضی حیدری در مصاحبهای با خبرنگار شهرآرا به جزئیات اقدامات و برنامه ریزیهای انجام شده برای کشتارگاه مرغ میپردازد. بنا به گفته حیدری، پیش از این، مسئولان این واحد تولیدی ادعا کرده بودند که به روزرسانی و نصب دستگاههای تصفیه هوای جدید در کشتارگاه صورت گرفته و بوی نامطبوع به طور کامل برطرف شده است. با این حال، گزارشهای مردمی و مشاهدات برخی اعضای شورای محل نشان دهنده تداوم بوی آزاردهنده به ویژه در ساعات نیمه شب و پس از شروع پخت مواد است.
معاون توسعه و برنامه ریزی فرماندار مشهد در ادامه میافزاید: در مرحله اول، گروهی از همکاران را برای بازدید میدانی به محل اعزام کردیم. بررسیها نشان داد که میزان بو با گفتههای مدیران واحد مطابقت ندارد و همچنان مشکلاتی وجود دارد. به همین دلیل، بخشدار مرکزی نیز این موضوع را در دستور کار قرار داد تا بازدیدهای بیشتری صورت گیرد.
معاون فرماندار با اشاره به تأکید مسئولان واحد تولیدی مبنی بر نصب کامل دستگاههای بوگیر میافزاید: بررسی اولیه بازدیدکنندگان نشان داد که تجهیزات تصفیه در محل وجود دارد، اما ضرورت دارد عملکرد عملی این دستگاهها در ساعات اوج فعالیت کشتارگاه نیز مورد بررسی دقیق قرار گیرد.
حیدری با بیان اینکه اگر در بازدیدهای بعدی تأیید شود که بوی نامطبوع همچنان وجود دارد، فعالیت کشتارگاه تا رفع کامل مشکل به حالت تعلیق درمی آید، یادآور میشود: هدف اصلی ما حفظ حقوق و آسایش مردم است و اگر رفع مشکل نیازمند تعطیلی موقت باشد، این اقدام صورت خواهد گرفت.
معاون توسعه و برنامه ریزی فرماندار مشهد تأکید میکند: از بخشدار مرکزی خواستهایم تا بازدیدهای شبانه و حتی نیمه شب را در دستور کار قرار دهد تا واقعیت، دقیق و بدون واسطه به دست آید. چنانچه نیاز باشد، شخصاً نیز در این بازدید حاضر خواهم شد.